Emeklide sıfır zam şoku

Son 6 aylık enflasyon oranının TÜİK tarafından açıklanmasıyla 4 milyonu aşkın emekli ve asgari ücretli hükümetin zam artışı yapmaması nedeni ile yılın ikinci yarısında aynı maaşı alacak.

TÜİK’in açıkladığı TÜFE Haziran 24 raporuna göre son 6 aylık enflasyon oranı 24.73 oldu. İşçi BAĞ-KUR ve memur emeklileri son 6 aylık enflasyon oranında zam alıyordu. Buna göre işçi ve BAĞ-KUR emeklileri aylıklarında 24.3 oranında artış alacak ve kök aylıklara da bu artış yansıyacak. Ancak emeklilerin önemli bir kısmı bu yapılan zamdan yararlanamayacak. Çünkü kök aylığı 8 milyon liranın altında olan 3 milyon emekli ve 1,5 milyon civarındaki dul ve yetim aylıkları bu artıştan faydalanmayacak, zira kök aylıkları 10 bin liranın üzerine çıkmayacağı için kanun gereği yine 10 bin lira almaya devam edecekler.

Memur emeklileri ise, toplu sözleşme ve enflasyon farkı ile birlikte kendi aylıklarında 19,31 oranında artış görebilecekler. Ama bu kez de memur emeklisi yaklaşık 6 puan enflasyona göre daha az maaş alacak. Ekonomik kriz karşısında memur ve memur emeklisinin maaş zammı enflasyon verisinin altında kalırken; asgari ücretli, işçi ve BAĞ-KUR emeklisi kesimlerinin büyük bölümü sıfır zam veya çok düşük bir zam oranı ile yetinmek zorunda kalacak.

Ankara kulislerine yansıyan haberlere göre de en düşük emekli maaşının ne kadar olacağı ve kök maaşa düzenleme yapılıp yapılmayacağının belirsizliğiyle çalkalanıyor. Hükümetin özellikle vergi düzenlemeleriyle birlikte meclise sunacağı torba yasa taslağına emeklilerle ilgili bir kök maaş düzenlemesi maddesini koymayacağı belirtiliyor. Maaşı 10 bin TL’nin altında kalan yaklaşık 3.6 milyon emekliyi doğrudan ilgilendiren kök maaş düzenlemesi hükümetin Temmuz ayında meclise sunması beklenen torba yasa taslağına girmedi.

Kök maaşa zam nasıl hesaplanıyor?

Eğer kök maaşınız 8 bin TL ise ve tahmini 6 aylık enflasyon farkı % 25 olarak açıklanırsa en düşük emekli maaşı olan 10 bin TL rakamı hiç artırılmazsa siz oransal zamdan faydalanamayacaksınız demektir. Çünkü sizin maaşınız geçmiş dönemde yapılan düzenlemeyle zaten 10 bin TL’ye tamamlanıyordu. Bu durumda da % sıfır maaş zammı almış oluyorsunuz.

Bu da 10 bin TL’nin altında maaş alan milyonlarca emeklinin sıfır zam alacağı anlamına geliyor. Bu konuda son sözün önümüzdeki günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’da olacağı gelen bilgiler arasında.

Çoğunluğu özel sektörde olan yaklaşık 8 milyon asgari ücretli hükümetin asgari ücrete bir artış vermemesi nedeni ile sıfır zam almak zorunda kalırken; asgari ücretliler ve kök aylığı 8 bin TL’nin altında olan işçi ve memur emeklileri yıl sonuna kadar aynı maaşı almaya devam edecekler.

En düşük emekli maaşı 36.460 TL olurken, asgari ücret 17 bin TL’de kaldı. Bu durumda en düşük memur maaşı ile asgari ücret arasındaki makas iyice açıldı.

Öte yandan TÜİK’in TÜFE Haziran 24 raporuna göre Haziran’da önceki aya göre Türkiye’deki enflasyon % 1.64, 12 aylık % 65.07 olarak açıklandı. Ayrıca aylık bazda TÜFE’de kesintisiz artış 66. ayına girdi. Bu arada Bağımsız Ekonomi Kurumu olan ENAG ise TÜFE’yi aylık % 4.27, yıllık % 113.08 olarak açıkladı. Haziran TÜFE 2024 raporunda 143 enflasyon verisi başlığından 103 başlıkta artış yaşanırken, 5 başlıkta fiyat değişmezken 35 başlıkta ise fiyat düşüşü yaşandı.

DİSK-AR’ın yaptığı TÜİK’in verilerinden yola çıkılarak yapılan bir hesaba göre de yıllık gıda TÜFE 68.08 artarken bu oran emeklilerde % 93.9; en fakir kesimler için ise de % 121 olarak kaydedildi.