Stresin Olumsuz Etkileri
Stres kısaca bedenimizdeki ve zihnimizdeki sınırların zorlanmasıyla ortaya çıkan istenmeyen durum olarak ifade edilir. Uzun süreli ve kısa süreli olarak yaşanabilir. Kısa süreli strese müdahale etmek kolayken uzun süreli stresle mücadele etmek zordur. Harekete geçmeyi sağlayan stres sağlıklıyken, stresin insan bedeninde oldukça az olması veya aşırı yoğun olması kişinin işlevselliğini düşürür. Örneğin sabah güne başlamak gün içinde yapacaklarınızı düşünmek ve böylece harekete geçmek, bunun gerginliğini yaşamak sağlıklıyken hiç strese sahip olmayanlar ya da aşırı strese sahip olanlar için yataktan çıkmak zor olabilir. Kendimizi geliştirmek veya zor durumlarla mücadele etmek için de olumlu stres dediğimiz kontrol edebileceğimiz strese ihtiyacımız olmaktadır.
Yas süreci, sağlık sorunları, göç etme, iş yaşamındaki zorluklar, ekonomik zorluklar insanın taşıyabileceğinin üstüne çıkıp olumsuz stres kaynakları olabilir. Kaldı ki son zamanlarda her şey o kadar hızlı değişmekte ve gelişmektedir ki insanların buna uyum sağlama çabaları bile başlı başına bir stres kaynağı olabilir. Özellikle ekonomik dengesizlik ve sürekli fiyat artışı insanlar için oldukça zorlayıcıdır. Bu ve benzeri durumlarla stresin fizyolojik, bilişsel, psikolojik olumsuz sonuçları görülmeye başlar.
Stresin bedensel etkileri:
Stres bedensel dayanma gücünü azaltarak hastalıklara daha kolay yakalanmaya neden olur. Araştırmalar stresin tek başına bir organı veya sistemi doğrudan olumsuz yönde etkileyebileceğini göstermiştir. Stresin fiziksel etkileri; artmış kalp atım hızı, terlemenin artması, soğuk ve ıslak deriye giden kan akımının azalması, karın ağrısı, hızlı nefes alıp-verme, kas gerginliği, ağzın kuruması, tuvalete gitme isteğidir. Stresin neden olduğu hastalıkların basında ise depresyon, uyku bozuklukları, kroner kalp hastalığı, migren, bağışıklık faaliyetinde azalma ve kanser gelmektedir.
Stresin düşünsel etkileri:
Stres, çoğu durumu sürekli olumsuz değerlendirmeye, olayları felaketleştirme veya olumluyu görmezden gelme gibi düşünce hataları yapmaya neden olur. Bunun yanında karar vermeyi, konsantre olmayı zorlaştırır, unutkanlığın artmasına, eleştiriye daha duyarlı hale gelmeye neden olur.
Stresin Psikolojik Etkileri:
Stres psikolojik sağlamlığımızı düşürür. Özgüven özsaygı gibi kendimizi algılayış biçimlerimiz olumsuzlaşmaya başlar. Bu durum kişinin çevreyle ilişkilerini de zorlaştırır. Aile yaşamında, iş yaşamında iletişim kazalarını daha sık yaşamaya başlar.
Stresli olduğumuzu fark ettiğimizde içsel konuşmamızın bize neler söylediğine bakmak faydalı olacaktır. Kendimize acımasız olmayı durdurmak bile duygu düzenlememizi sağlayıp, biraz daha sakin ve güvenli alanda kalabilmemizin yolunu açacaktır. Hayattaki birçok belirsizlik içinde öncelik olarak şu anı ve kendimizde olanı kontrol edebileceğimizi sürekli hatırlayalım.
Herhangi bir hastalık sonucu tedavi amaçlı verilen ilaçların çoğunda bir miktar stres azaltıcı bulunmaktadır.