Vezirköprü’de Bir Zamanlar Ekonomi

Sosyo-Ekonomik yapısı 1980’li yılların sonu, 1990’lı yılların başında değişmeye başlayan Vezirköprü’de ekonominin canlanması bekleniyor.

Vezirköprü, Cumhuriyetin ilk yıllarından 1980’li yıllara kadar üretim merkezi olmuş bir ilçeydi.
Samsun’da Bafra ve Çarşamba’dan sonra üretimi en fazla olan 3. ilçe konumunda olan bir ilçeydi. Osmanlı’nın son dönemi ile Cumhuriyetin ilk yılları arasında Vezirköprü’de ipek böcekçiliğini bile yapıldığı kayıtlarda mevcuttur. İpek böcekçiliğini yapıldığı yer bugünkü ORÜS Fabrikası, Adliye Sarayı ve Esentepe Mahallesinin olduğu yerler. Vezirköprü’deki arasta isimlerine bakarsanız Vezirköprü’nün üretim şehri olduğunu görüsünüz. İlçede Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren Saraçlar Arastası, Manifaturacılar Arastası, Demirciler Arastası, Kasaplar Arastası, Mutaflar Arastası, Bakırcılar Arastası, Kunduracılar Arastası, Zahireciler Arastası gibi bir çok üretim merkezi vardı. Bu arada çarşıda bakkallar ve fırınlar gibi iş yerleri varken 5 tane de Osmanlı’dan kalan han mevcuttu.
Esnaf ve Sanatkarlar Derneklerinin kayıtlarına bakarak ne kadar esnaf olduğu ve ne kadar üretim yapıldığı bu evraklarda anlaşılır. Vezirköprü’deki ekonomide hem hayvancılık hem de tarım ve meyvecilik her zaman başrol oynamıştır. Bu topraklarda ekilmeyen arazi, hayvanı olmayan hane yoktur.
Eski zamanlarda Vezirköprü’de ticaret çok canlı ve hareketliydi. Ticaret; Ganioğlu, Ortacamii ve Saat Kulesi üçgeni içerisinde dönse de köyler de bir ticaret noktalarıydı.
İlçe ve köyler arasında haftanın 7 günü ticaret olurdu. Birçok yokluğun olduğu o eski koşullarda üretim ve ticareti sürdüren Vezirköprü’de Pazartesi günü normal Pazar, Salı günü kendir pazarı, Çarşamba günü Göl-Narlı-Saraycık pazarları, Perşembe ve Cuma günleri de çarşı pazarı olarak haftanın 5 günü müthiş bir ticaret dönerdi. Hafta sonu ise eksiklerini tamamlamak isteyen esnaf ve ticaret erbabı Samsun’a hatta İstanbul’a gider Vezirköprü’deki nakliyeci esnafının yüzünü – bu arada nakliyeciler de ilçemizde büyük bir iş kolu idi – güldürülerdi. Ayrıca bu gün, adıyla anılan Tabakhane Mahallesinde hayvancılığın en güzel yılları olduğu için elde edilen hayvan derilerini Tabak adıyla anılan esnaflar işler (gön haline getirirlerdi). Bu gönler merkezdeki kunduracılara, hatta komşu illerdeki ayakkabı imalathanelerine ihraç edilirlerdi. Bu gün Nalbantlı Mahallesinde, TOKİ’Nin yaptırdığı konutların yerinde de çömlekhaneler vardı. Bu çömlekhanelerde çeşitli ebatlarda çömlekler, çamurdan yapılmış kaseler yapılır bu ürünler ilçedeki esnafa ve diğer il ve ilçelere satılırdı. Sonradan üretimini Havza’ya kaptırdığımız semaverler Bedesten’de imal edilirdi. Semaverleri de ilçe halkı kullanır, ilçeye gelen misafirler de kapış kapış semaver alırlardı.
Vezirköprü’nün bu Sosyo-Ekonomik yapısı 1980’li yılların sonu, 1990’lı yılların başında değişmeye başladı. Türkiye’nin 1980’li yıllardaki değişim rüzgarı, Altınkaya Hidro Elektrik Barajının yapılarak Vezirköprü’deki bir çok alanın su altında kalması nedeniyle oluşan köyden kente göçün hızlanması, inşaat sektörünün gelişimi gibi nedenlerle ilçenin eski Sosyo-Ekonomik yapısı yok olmaya yüz tuttu. Tarım ve hayvancılıktaki gerileme, ekonomik ve sosyal değişimler, büyük kentlere göç ve inşaat sektörünün öne çıkmasıyla 2020’li yıllarda gerileyen Vezirköprü ekonomisi eski günlerine dönmese de Devlet destekli bir plan program sayesinde tekrar ulaştığı, yaşadığı ekonomik seviyeye gelmek istiyor.