Zirai Don olayının Vezirköprü’de zararı büyük!

DON, Çiftçinin kabusu oldu!

11 Nisan’da yağan kar ve sonrasındaki don olayı ile birlikte Vezirköprü’de özellikle meyve ve sebzelerde büyük hasar olduğu beliritliyor.
Yüksek kesimlerde daha fazla olduğu kaydedilen Zirai Don olayının sonrasında birçok mahallede neredeyse meyvelerin tamamının soğuktan yandığı ve önümüzdeki yazın meyveciler için zor geçeceği kaydediliyor.

Bahar ortasında (11 Nisan’da) yağan kar ve arkasından gelen soğuk hava nedeniyle yaşanan don özellikle tarımda üreticiyi vurdu.
Türkiye genelinde 65 ilde zirai don olayının yaşandığı kaydedilirken, bu illerden biri de Samsun oldu.
Samsun’un rakım olarak yüksek ilçelerinden biri olan Vezirköprü de zirai don olayından en fazla etkilenen yerlerden biri oldu.
Vezirköprü’de üzümünden armuduna, elmasından cevizine, buğdayından kanolasına, şekerpancarından serasına kadar dondan etkilenmeyen ürün kalmadığı belirtiliyor.
Kesin olmamakla birlikte Vezirköprü’de 50 milyon liranın üzerinde zarar oluştuğu iddia ediliyor.
Ancak Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS)’si düzgün olmayan üreticilerin zararlarını tazmin edemeyecekleri belirtiliyor. TARSİM yapılmış olsa dahi, bazı sigorta poliçelerinin don olayını kapsamadığı da gelen bilgiler arasında.
18 Nisan tarihine kadar don nedeniyle zararı olan üreticilerin İlçe Tarım Müdürülüğü’ne başvuru yapmaları istenmişti. Sürenin dolmasıyla birlikte İlçe Tarım Müdürlüğü ekiplerinin başvuruları değerlendirmek üzere incelemelere başlayacakları ve tüm dilekçelerin yerinde incelenerek zarar tespiti yapılacağı öğrenildi.
Vezirköprü Ziraat Odası Başkanı Arslan Kaya da çalışmalarının sürdüğünü ve zarar tespitini yanısıra yapılabilecekleri de içeren raporlar hazırladıklarını kaydetti.
11-12-13 Nisan tarihlerinde yaşanan don olayı nedeniyle her zaman olduğu gibi çiftçilerin yanında olduklarını kaydeden Samun İl Koordinasyon Başkanı ve Vezirköprü Ziraat Odası Başkanı Arslan Kaya; “sebze ve meyvede olduğu gibi diğer ürünlerde de zararımız fazla” açıklamasını yaptı.
Nisan ayı içerisindeki don nedeniyle bölgedeki ana ürün olarak görülen fındık üzerinde durulsa da, Vezirköprü’de ekilen ürünlerin de tamamında zarar var.
Henüz netlik kazanmasa da, üreticiler Buğday ve ayçiçeğinde %30, kanolada %70, pancarda %60’dan az olmamak üzere zarar oluştuğunu; meyve bahçelerinin ise tamamının zarar gördüğünü iddia ediyorlar.

ÇKS şartı

Ancak üreticilerin zararlarını tazmin edebilmeleri için ÇKS’lerinin tam ve eksiksiz olması gerekiyor.
Bu sebeple Vezirköprü genelindeki zararın önemli kısmının üreticinin cebinden çıkmasının beklendiği kaydediliyor. Edinilen bilgiye göre; ÇKS’ye kaydı olmayan birçok bahçenin olduğu hatta ÇKS’si olmayan bahçe sayısının %80’i bulabileceği belirtiliyor.
Tarsim sigortalarında ise buğday, arpa, mısır, kanola ve ayçiçeği gibi ürünlerde poliçelerin zirai don afetini kapsamadığı belirtiliyor.
18 Nisan’da don nedeniyle zarar gören vatandaşların İlçe Tarım Müdürlüğü’ne başvurularının sona erdiği, İlçe Tarım Müdürlüğü’nün ise 10 bin dönüme yakın bir alanda inceleme yapmasının beklendiği belirtiliyor.

Üretici adına talepler

Türkiye genelinde yaşanan don afeti nedeniyle Ziraat Odaları’nın üreticinin mağduriyetini biraz olsun giderebileceği raporun hazırlandığı; bu raporda bazı önlemler alınmasının talep edildiği öğrenildi.
Talepler arasında;
Bölgesel veya ülke bazında “doğal afet” ilan edilmesi
Yaşanan zararlar devlet tarafından karşılanması
Sigortası olanların zararı TARSİM tarafından hızlıca karşılanması
Ziraat Bankası ve Tarım Kredi borçları faizsiz ertelenmesi, yeni kredi açılması
Sulama ve enerji bedellerinde indirim yapılması
Tarla bitkileri için tohum desteği sağlanması
Zirai donla mücadele önlemleri yaygınlaştırılması gibi önlemlerin bulunduğu ifade ediliyor.
65 ilde milletvekillerinin sahaya inerek çalışmalara başladıkları, Samsun Bölgesinde de Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Dr. Ahmet Bağcı’nın ziyaretinin yanısıra Samsun Milletvekili Orhan Kırcalı’nın Ziraat Odalarını arayarak bilgi istediği öğrenildi.
Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğüne gelen Bağcı; Bölgedeki İl Müdürlerinin de katılımı ile yaşanan zirai don nedeniyle tarımsal üretimde yaşanan sorunları, çiftçilere verilecek desteği ve planlanan yatırımlar ile ilgili toplantısı gerçekleştirdi.
Çarşamba’da incelemelerde bulunan Bağcı; “Tarsim sigortası olan üreticilerimiz ile ilgili çalışma zaten başladı. ÇKS’ ye kayıtlı olupta Tarsim’i olmayan üreticilerimiz için de şu ana kadar yaptığı masrafı tespit edip hasarını karşılayacağız. Yaklaşık bir ay içerisinde hasar tespit çalışmalarının biteceğini düşünüyoruz. Sonrasında Bakanlığımız her zaman olduğu gibi üretimin sürdürülebilmesi için gerekli destekleri sağlayacaktır.” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı kararnamesi ya da Bakanlar Kurulu kararı ile üreticilerin beklentisinin buğday arpa, mısır kanola gibi TARSİM poliçesinde afet olarak alınmayan don olayının bu yıl için kapsama alınması isteniyor.
Bunun yanısıra üreticilerin Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerine olan borçlarının faizsiz olarak ertelenmesi ve %70’ine kadar mal karşılığı verilen kredilerin doğrudan nakit olarak üreticiye verilerek üreticinin yıl içerisinde nefes almasının sağlanması da talepler arasında yer alıyor.

Tüketici de zarar edecek

Yaşanan zirai don afetinin sadece çiftçilerin değil, tüketicilerin de canını yakacağı kaydediliyor. Üretimdeki azalma ile birlikte sebze ve meyve başta olmak üzere önümüzdeki günlerde fiyatlarda ciddi artışlar olması bekleniyor.

Ali SEZGİN- VATANDAŞ