Ekonomik Buhran kapıda

Türkiye’de küçük ve orta ölçekli işletmeler ekonomik sıkıntıyı had safhada yaşarken büyük ölçekli firmaları ve işletmeleri de ekonomik iyice vurmaya başladı.
İşletmeler artan maliyetler, krediye ulaşamama, talep yetersizliği, değişen ekonomik dengeler nedeniyle kabuslar yaşarken piyasada iflasların arttığı konkordatoya başvuran firmaların ikiye katladığı bildirildi. İcra dairelerindeki icra ve iflas dosyaları 23 milyonu bulurken karşılıksız çeklerin arttığı ve batık kredilerde %50 artış olduğu belirtildi. UYAK verilerine göre Türkiye’de icra dairelerine giden icra ve iflas dosya sayısı günlük 21 bini aşmış durumda.
2024 yılı ilk 9 ayında geçici mühlet kararı verilen konkordato sayısı 1187’ye yükseldi. Mahkemeye konkordato için başvuran sektörlerin başında akaryakıt, tekstil, inşaat ve giyim yer alıyor. Öte yandan iflas bayrağı çeken şirket ve esnaf sayısı artıyor. Bu yılın ilk 9 ayında meslekten ve sicilden terkini yaparak iflas eden esnaf sayısı 81 bine ulaştı. TESK verilerine göre 2005 yılından bu yana 2 milyon 400 bin esnafın iflas bayrağı çektiği açıklandı. Verilere göre her yıl esnaf odalarına tescil yapan ve maliyede kayıt yaptıran esnaf sayısı geriliyor. TOBB verilerine göre ise 2024 yılında geçen seneye göre kurulan şirket sayısı % 13, gerçek kişi ticari işletme sayısı % 24, kurulan kooperatif sayısı % 14 azalırken 2023 yılına göre Türkiye’de kapanan şirket sayısı % 24 arttı.

253 Milyar Batık
Ağustos ayı itibariyle takipteki (borcunu ödeyemeyen veya ödemekte zorlanan) kredi miktarı 253 milyarı aştı. Batık kredilerdeki artış eğilimi, karşılıksız çek ve protesto edilen senetlere de yansımış durumda.
Bu yılın ilk 9 ayında karşılıksız çek miktarı % 75 atarak 164 bine çıkarken karşılıksız çeklerin parasal değeri ise % 225 artarak 103 trilyona ulaştı. Karşılıksız çeklerin parasal tutarı Türkiye tarihinde ilk kez 100 milyar lira sınırını aştı. Ekonomistler, Türkiye’de ekonomik krizin giderek ekonomik buhrana dönüştüğünü, piyasaların rahatlamasının çok zaman alabileceğini belirtiyorlar. Ekonomistler Türkiye’nin üretim yapısının ithal girdilere bağımlı olduğunu, bunun da ciddi bir maliyet enflasyonuna yol açtığını vurgulayarak önümüzdeki dönemlerde hem fiyatların hem de işsizliğin artabileceğini belirttiler. Ekonomistler acilen yapısal reformların uygulanmaya konmasını ifade ettiler.

Ali SEZGİN – VATANDAŞ