logo

Dürtüsel Davranışın Psikolojisi


Duygu Ceylan
duygu.ceylan.pd@gmail.com
Dürtü, fizyolojik veya ruhsal dengenin değişmesi sonucu ortaya çıkan ve canlıyı türlü tepkilere sürükleyebilen içsel gerilim olarak tanımlanır. Kaynağını duygulanımlardan alır. Normal bir davranış olarak görülebileceği gibi ruhsal hastalıkların bir parçası da olabilir.
Dürtüsellik günlük hayatta sıkça karşılaştığımız ve çoğunlukla yönettiğimiz bir durumdur. Örneğin hava güzeldir dışarı çıkmak isteriz ve çıkarız. Hava güzeldir ama içerde yapacak işlerimiz vardır, işleri erteleyebilirsek erteleriz erteleyemezsek gün sonu veya hafta sonu dışarıda geçireceğimiz bir gün planlarız. Dürtüsel davranan insanlar için ise ertelemek oldukça zordur .
Dürtüsel olduğumuzda, hemen harekete geçeriz, davranışın sonucunu hesaba katmayız. Kısa süreli faydalı olan, uzun süreli faydalı olana tercih edilir. Özellikle çocukluk döneminde sınırlandırılmamış bireyler duygu ve davranışlarını kontrol etmekte, sınırlandırmakta ya da ertelemekte zorlanabilirler. (Sınır koymanın sağlıklı olduğundan bahseder ve önemini çokça vurgularız, sınır koymak otoriter davranmak değildir). Erkeklerde kadınlara göre üç kat daha fazla dürtüsellik olduğu görülmüştür.
Dürtüsellikle ilgili problem yaşayan insanlar, ders alma, sonuçtan ders çıkarma konusunda başarısızdırlar. Benzer bir olayda dahi tekrar dürtüsel davranıp aynı olumsuz sonucun oluşmasına neden olabilirler. Çünkü o esnada ortaya çıkan harekete geçme gerilimini kontrol etmekte zorlanırlar.
Kendilerine, bekleme ve durumu anlama fırsatı tanımadıklarından; ilişkilerini zora sokacak davranışlarda bulunurlar. Kendilerini riske atarlar.
Ruhsal bozukluklar tanı kitabında dürtü denetimi ile ilgili kısmın alt başlıklarında; karşıt gelme, karşıt olma, aralıklı patlayıcı bozukluk, davranım bozukluğu alt başlıkları bulunur. Yapılan çalışmalar bazı psikolojik rahatsızlıklar yaşayan bireylerin dürtüsel davrandıklarını da ortaya koymuştur. Örneğin depresyon yaşayan birey kısa süreli iyi hissetmek için bağımlılık oluşturabilecek davranışa başvurabilmektedir. Dürtüsellik aynı zamanda dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin de belirtilerindendir.
Burada hayatımızda yaşadığımız diğer önemli sorunlardan biri olan ertelemeye de dikkat çekmek gerekir. Dürtü sorunu yaşayan birisinin ihtiyacı olan şey davranışa geçmeyi biraz ertelemektir. Erteleme davranışını olumsuz olarak görürüz ama dürtüsellikte bize fayda sağlar. Özellikle psikolojide, bir kavram kendi başına sadece olumsuz olarak değerlendirilemeyebilir. Bu durum psikolojik desteği kişiye özel kılar.
Dürtüsellik probleminin hayatımızı sürekli olumsuz etkileyen tarafını psikolojik destek alarak kolaylaştırabilirsiniz. Özellikle bilişsel davranışçı terapi yöntemi bu konuda faydalı olmaktadır. Sadece ilaç kullanıp psikoterapi kısmını atlarsanız hayatınızın diğer dönemlerinde tekrar aynı sorunu yaşamanız mümkündür.
Sağlıklı günler dilerim.

Share
939 Kez Görüntülendi.
#

SENDE YORUM YAZ

9+4 = ?

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER KÖŞE YAZILARI

  • Seçimler erken olsun!

    09 Nisan 2025 Köşe Yazıları

    "Çalışmalarımız sürüyor, önümüzdeki milletvekili seçimlerinden önce Havza yolunun tamalanmış olduğunu göreceğiz." ifadesine karşı şunu söylemesek olmazdı; "inşallah seçim erken olur." İlçemizde geçtiğimiz hafta düzenlenen voleybol turnuvasının sadece son maçını izleyebildiğim için üzülsem de, Vezirköprü'nün galibiyetiyle tamamlanan bu özellkle ikinci seti nefes kesen maçı izlediğim için de sevinçliyim. Kızlarımız ellerinden geleni yaptıkları ve hem Vezirköprü hem de Samsun'un gurur oldukları için tebrik ediyorum. Bu organizasyonda gösteriyor...
  • Benimle Aynı Düşüncede Olmayana Karşı Nasıl Davranmalıyım?

    05 Nisan 2025 Köşe Yazıları

    Son zamanlarda ülkemizde yaşanan durumlar (tutuklanmalar, gösteriler, boykotlar) kişilerin hangi tarafta olduğunu anlamaya çalışmasına, farklı görüşler olduğunda birbirlerine doğrusunu açıklamaya, haklılık ya da haksızlıkla ilgili düşünmeye dolayısıyla da öfke, üzüntü gibi olumsuz duyguların daha yoğun yaşanmasına sebep olmaktadır. Psikolojik destek toplumdaki durumlara karşı kayıtsız kalamaz. Çünkü deprem gibi doğal afetlerde, göçte veya pandemide birçok özellikle olumsuz durumda gönüllü olarak çalışırız ve bu gibi krize müdahale durumların...
  • Duvarları bari duyun!…

    02 Nisan 2025 Köşe Yazıları

    Turizm ile ilgili olarak gelişme sağlayacak olan ve Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'ne bile girmeyi başarmış Vezirköprü Evleri zamana yenik düşerek kaybolmanın eşiğine geldiler. Ramazan Bayramı sona erdi. Bayram tatilinin idari olarak 9 güne çıkarılmasıyla birlikte Vezirköprü'de de bayram biraz daha kalabalık geçti. Bayramı dört göze bekleyen esnafın yine de memnun olduğunu söylemek zor. Konuştuğumuz esnaf önceki bayramları arattığını belirtiyor. Yine de Ramazan Bayramı'nın ardından bir umutla Kurban Bayramı beklentisi oluşmuş durumda. ...
  • İNTİHARI ÖNLEMEK

    29 Mart 2025 Köşe Yazıları

    Çevremizde intihar girişiminde bulunmuş ya da intihar etmiş birilerini duyduğumuzda; kendisine yazık ettiği, yeterince inançlı olmadığı, geride bıraktıklarını da düşünmediği gibi söylemlerde bulunulduğunu işitiriz. Söylemler, zor bir süreçte olduğumuzda veya çevremizdekilere destek olmak istediğimizde maalesef ki bize yardım etmez. Bu yazıda intihar kavramını gerçek anlamda anlamış olacağız. Bunu anlamış olmak kendimize ve etrafımıza da yardımcı olmak anlamına gelecektir. Çünkü nasıl ki hepimiz bir engelli adayıyız aslında toplumda yaşanan bir ...