2017 yılında 4. kademe ve 573. sırada bulunan Vezirköprü 2022’de 5. kademe ve 666. Sırada yer aldı. Vezirköprü büyüyor ama, gelişiyor mu?

T.C. Sanayi Bakanlığı 2022 İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması (SEGE) araştırması yayınlandı. Buna göre Vezirköprü 973 ilçe arasında 666. sırada yer aldı. Daha önce 2017’de açıklanan verilere göre 4. kademede ve 573. Sırada yer alan Vezirköprü’nün sosyo-ekonomik olarak gerilemesi beklenen bir sonuç mu?

Sanayi Bakanlığı’nın demografi, istihdam ve sosyal güvenlik, eğitim, sağlık, finans, rekabetçilik, yenilikçilik ve yaşam kalitesi boyutlarında toplam 56 değişken kullanılarak gerçekleştirilmiş ve ilçelerin gelişmişlik skorlarının yer aldığı İlçe SEGE-2022 çalışması geçtiğimiz günlerde yayınlandı.
Samsun ilinde sadece Atakum İlçesi 1. kademede yer alırken 3 ilçesi (İlkadım, Tekkeköy, Canik) 2. kademede, 4 ilçesi (Bafra, Çarşamba, Havza, Ondokuzmayıs) 3. kademede, 4 ilçesi (Terme, Ladik, Kavak, Alaçam) 4. kademede ve Vezirköprü’nün de içinde bulunduğu 5 ilçesi de (Yakakent, Salıpazarı, Asarcık, Ayvacık) 5. kademede yer aldı.
Vezirköprü 2017 yılında -0,349’luk skorla 573. sırada yer almıştı. 2022’de ise -0,538’lik skorla 666. sıraya geriledi. Listedeki en gelişmiş ilçe ise 6,959’luk skorla İstanbul’un Şişli İlçesi oldu.
Sıralamada komşu ilçelerden Merzifon 213, Suluova, 320, Boyabat 341, Durağan 775 ve Osmancık ise 430. Sırada yer alıyor.
Karadeniz Bölgesinde 1. Kademede sadece Samsun Atakum ve Trabzon Ortahisar ilçeleri olmak üzere 2 ilçenin bulunması dikkat çekti.
Açıklanan SEGE raporunda sosyo-ekonomik gelişmişlikleriyle doğru orantılı olarak bu ilçelerin göç hızlarının da negatif olduğu belirtiliyor. Yani GÖÇ veren Vezirköprü gibi ilçeler beşinci kademeden yukarıya umutla bakmamalı.

İstihdam ve Sosyal Güvenlik Önemli
Bakanlık tarafından açıklanan raporda özellikle sosyal güvenlik ve istihdamın Vezirköprü’nün neden geride kalan ilçeler arasında kaldığının da önemli göstergesi oldu.
Bu başlık altında aktif çalışma çağındaki nüfusun oranı (kadın, erkek) var. Ortalama günlük kazanç gibi Vezirköprü’de oldukça düşük olan rakamlar nedeniyle yaşanan GÖÇ bu başlık altında toplanmış. Primi devlet tarafından ödenen nüfus, imalat sanayinin ekonomideki yeri, kişi başına sosyal yardım tutarı gibi başlıklar var ki, Vezirköprü bunları konuşmaktan sıkıldı.
Eğitim ve sağlık değişkenleri de gelişmişlik için önemli yer tutan veriler.
5. Kademe ne demek?
İmalat sanayi ve hizmetler sektörlerindeki iş yeri sayısının Türkiye’deki paylarının kademeler arasındaki azalışı beşinci kademede gözlemlenmektedir. Bu kademedeki ilçelerde imalat sanayi iş yeri sayısının Türkiye içindeki payı yüzde 1,7 ile kendinden önceki kademelerin bir hayli altında kalmıştır. Bu durum hizmetler sektörü için de geçerlidir.
Söz konusu oranların düşüklüğünde kademenin iktisadi yapısı ile nüfus payının azlığı etkili olmaktadır. Yani GÖÇ olduğu sürece imalat ve hizmet sektöründe bir artış beklememeliyiz.
222 ilçenin 213’ünde OSB yok!
Raporda “Turizm gibi rekabetçilik boyutundan başka OSB’lerde Üretim Yapılan Parsel Sayısının Türkiye Payı değişkeninde de benzer bir durum söz konusudur. 222 ilçenin 213’ünde üretim yapılan OSB parseli bulunmamaktadır.” Deniyor.
En düşük günlük kazanç!
Finans boyutunda ise beşinci kademe gelişmiş ilçeler hemen her değişkende altıncı kademeyle birlikte son sıralarda yer almaktadır. Örneğin İşletmelerin Net Ticari Satış Tutarının Türkiye Payı ve Kişi Başına POS Cihazı Sayısı değişkenlerinde ilk beş yüze giren ilçe sayısı sırasıyla 29 ve 23’tur.
Bununla birlikte, Kişi Başına Banka Şubesi Sayısı değişkeninde ise bu kademede bulunan yirmiye yakın ilçe genel sıralamada ilk 50’de yer almaktadır.
Bu kademede yer alan ilçelerin ortalama günlük kazanç düzeyi bütün kademeler içerisinde en düşük değerlere sahiptir. Sosyo-ekonomik gelişmişlikle negatif ilişkili olan ve bölgenin yoksulluk oranı ile ilgili bilgi veren değişkenlerden Kişi Başına Sosyal Yardım Tutarı ortalaması bu kademede ülke ortalamasından yaklaşık yüzde 40 daha fazladır.
Beşinci kademe gelişmiş ilçeler eğitim değişkenlerinde de genel olarak altıncı kademeyle beraber
son sıralarda yer almaktadır.